Mimar Sinan’ın ustalık eseri Edirne Selimiye Camii’nin kubbe restorasyonu sırasında reddedildiği halde onaylanan kalem işi projeye dair tartışmalar sürüyor.
Karar’dan Saliha Sultan’ın haberine göre, ‘Selimiye Camii Tetkik ve Tahkik Heyeti’ tarafından ‘16. yüzyıla dönüş’ iddiası ile öne sürülen projenin, VGB Bilim Kurulu tarafından üç kez reddedilmesine rağmen Yüksek Kurul’dan onay almasının ardından uygulanması beklenen proje, kubbeye kurulan iskeleye rağmen yeni bir talimata kadar durduruldu. Durdurulan projenin yetkili kurullarda yeniden tartışıldığı, projeye itiraz edenlerin ise Yüksek Kurul’un kararını mahkemeye taşımaya hazırlandığı aktarıldı.
‘İSLAM MEDENİYETİ İLE MODERNİTE ÇARPIŞIYOR’
Gelişmelerin ardından Selimiye Camii Tetkik ve Tahkik Heyeti’nde yer alan isimlerden biri olan Prof. Dr. Saadettin Ökten’e ulaştık. Bilim Kurulu tarafından üç kez reddedilen, Yüksek Kurul’dan onay alan projeyi desteklediğini aktaran Prof. Dr. Ökten, yaşanan tartışmalarla ilgili şu değerlendirmeyi yaptı: “Bir medeniyet savaşı veriliyor. İslam medeniyeti ile modernite çarpışıyor, bu vakte kadar İslam’ın sesi çıkmıyordu, şimdi çıkıyor.” Ökten, uygulamanın durdurulduğu konuşuluyor, bilginiz var mı?’ sorumuza ise “Ben pratiği takip etmiyorum, aktüaliteyle ilgileniyorum” cevabını verdi.
‘ADIMIN GEÇMESİNDEN RAHATSIZIM’
Projeye destek verenler arasında ismi geçen Prof. Dr. Uğur Derman ise, yaşanan tartışmalara dair görüşünü sorduğumuzda ise şunları söyledi: “Ben tamamen bu işin dışındayım, adım geçiyor ama iş öyle bir hale geldi ki şahısların çarpışması haline geldi. Müsbet ya da menfi her iki taraf için de bir şey söylemek istemiyorum, bu projede adımın geçmesinden rahatsızım.” Duyumlarımızın ardından VGB Genel Müdürlüğü’nden de mail yolu ile projenin hangi aşamada olduğuna dair bilgi istedik, ancak henüz cevap alamadık.
‘YENİDEN DÜŞÜNÜLMELİDİR’
Öte yandan ICOMOS Türkiye’nin de itiraz ettiği ve Bilim Kurulu’nun kararını desteklediği projeye bir diğer tepki de Tarihsel Çevre ve Yapı Korumacıları Derneği’nden geldi. Projenin UNESCO süreci ve kamu yararı açısından da risk taşıdığını vurgulayan dernek, “Kurul kararları, restitüsyon belgeleri, koruma kuramı ve UNESCO yükümlülükleri bağlamında mimari mirasa müdahale sınırları yeniden düşünülmelidir” çağrısında bulundu.
İLBER ORTAYLI’DAN TEPKİ
Prof. Dr. İlber Ortaylı, Selimiye Camisi restorasyonunu eleştirerek çalışmaların orijinale uygun yapılmadığını söyledi. Fotoğraflarla paylaşım yapan Ortaylı, “Ehil olmayan restoratörler her işe karışıyor” diyerek süreci sert sözlerle değerlendirdi
NE OLMUŞTU
Selimiye Camii kubbesinde etrafındaki tartışmalarda restorasyon sırasında ana kubbedeki nakışların nasıl yenileneceğinin uzmanları ikiye böldü. Bilim Kurulu’ndaki uzmanların, kubbenin mevcut dokusunun korunmasında ısrar etti, Selimiye Camii Tetkik Ve Tahkik Kurulu’nda yer alan uzmanların ise kubbeyi ‘beyaza boyayarak’ yeni bir yorum getirmek istedi. Restorasyon ekibinin hazırladığı raporda uzmanlar kubbenin 16’ncı yüzyıldaki motiflerinin günümüze ulaşmadığını belgeleyerek, 1752 tarihli deprem sonrasında 18’inci yüzyılda yapılan, Karahisari’nin öğrencisi hattat Hasan Çelebi’nin yazdığı hattı da içeren mevcut süslemenin korunması gerektiğini savunuyor. Selimiye Camii Tetkik Ve Tahkik Kurulu ise 18’inci yüzyılda yapılan süslemenin ‘Osmanlı’da görülmeyen barok esintisi taşıdığını’ iddia ederek, Selimiye’nin kubbesine yeni bir yorum getirmek istiyor. Bilim Kurulunca reddedilen, Yüksek Kurul’dan onay alan projeye göre, kubbenin mevcut süslemeleri ortadan kaldırılacak, beyaza boyanacak, ayrıca Esma’ül Hüsna’nın yer aldığı 16’ncı yüzyıl tarihli sekiz madalyon da kaldırılacak.
